Ame ni mo Makezu「雨ニモマケズ」: 27.07.2015

จังหวัด Iwate อยู่ในเขต Tohoku ทางเหนือของเกาะ Honshu เป็นจังหวัดที่มีประชากรเบาบางที่สุด หากไม่นับ Hokkaido ภูมิประเทศอุดมสมบูรณ์ด้วยป่าไม้งดงาม
     ตอนผมเขียนเรื่อง Komori (小森) จากภาพยนตร์ 'Little Forest' ซึ่งถ่ายทำที่ Oshu จังหวัด Iwate ภาพป่าเขา ลำธาร ท้องนา ธรรมชาติยิ่งใหญ่ เปลี่ยนแปลงตามกาลทั้งสี่ฤดู ทำให้ระลึกถึงบทกวี 'Ame ni mo Makezu'「雨ニモマケズ」ของ Kenji Miyazawa (1896-1933) กวีผู้มีบ้านเกิดอยู่ที่เมือง Hanamaki จังหวัด Iwate...

雨ニモマケズ
風ニモマケズ
雪ニモ夏ノ暑サニモマケヌ
丈夫ナカラダヲモチ
慾ハナク
決シテ瞋ラズ
イツモシヅカニワラッテヰル
一日ニ玄米四合ト
味噌ト少シノ野菜ヲタベ
アラユルコトヲ
ジブンヲカンジョウニ入レズニ
ヨクミキキシワカリ
ソシテワスレズ
野原ノ松ノ林ノ蔭ノ
小サナ萓ブキノ小屋ニヰテ
東ニ病氣ノコドモアレバ
行ッテ看病シテヤリ
西ニツカレタ母アレバ
行ッテソノ稻ノ朿ヲ負ヒ
南ニ死ニサウナ人アレバ
行ッテコハガラナクテモイヽトイヒ
北ニケンクヮヤソショウガアレバ
ツマラナイカラヤメロトイヒ
ヒドリノトキハナミダヲナガシ
サムサノナツハオロオロアルキ
ミンナニデクノボートヨバレ
ホメラレモセズ
クニモサレズ
サウイフモノニ
ワタシハナリタイ

ผมถอดความดังนี้...

ไม่แพ้แม้ห่าฝน              ฤาย่อย่นวายุใหญ่
เหมันต์หนาวเพียงใด     คิมหันต์ไหม้ไม่ระอา
กายายังแข็งแกร่ง          มิพ่ายแรงปรารถนา
ปลอดจิตคิดบีฑา           อุเบกขาขันติธรรม

ข้าวสวยกับแกงจืด         กินผักพืชพออิ่มหนำ
ทุกทิศกิตติกรรม           ให้ทั่นล้ำนำอัตตา
ดูเห็นฟังยินเสียง            เข้าใจเที่ยงไม่เลือนล้า
เนานิ่งในพนา                กระท่อมหญ้าหลังคาคลุม

เด็กป่วยบุรพาทิศ          จักไปพิศเพียรสุขุม
ประจิมแม่จนมุม            จักโอบอุ้มเอื้ออาทร
มรณา ณ ทักษิณ           สงบจินต์สงบสอน
เบาะแว้งแห่งอุดร          จักชวนทอนผ่อนราวี

ยามแล้งนาแห้งผาก      น้ำตาพรากยากสุขี
ฤดูไร้สมประดี               ฤทัยนี้กระวนกระวาย

ใครใครไม่รู้จัก             ไม่ยอรักฤาว่าร้าย
คือคุณคนเรียบง่าย       คือคุณชายฉันจักเป็น

Kenji Miyazawa เป็นบุตรชายคนโตของครอบครัวที่มีฐานะดี บิดาเป็นเจ้าของโรงรับจำนำ ธุรกิจซึ่งสร้างรายได้ท่ามกลางความลำบากของชาวนาในละแวกนั้น เป็นปัจจัยสำคัญต่อความคิดและการดำเนินชีวิตของเขา เขาสำเร็จการศึกษาจาก Morioka Agriculture and Forestry College ในปี 1918 เมื่ออายุ 20 ปี
     ปลายปี 1918 ถึงต้นปี 1919 Kenji และมารดาย้ายไปพำนักที่ Tokyo เพื่อดูแล Toshi น้องสาวซึ่งป่วยหนักขณะศึกษา ณ Japan Women's University
     Kenji Miyazawa เขียนบทกวีตั้งแต่อายุ 15 ปี ด้วยฉันทลักษณ์แบบ tanka เขาเขียนไว้นับพันบท อย่างไรก็ตามตั้งแต่ปี 1921 เขาเปลี่ยนรูปแบบร้อยกรองให้เป็นอิสระกว่า tanka และเขียนเรื่องสำหรับเด็กด้วย
     ปี 1922 Toshi น้องสาวที่เขารักมาก ป่วยและเสียชีวิต Kenji เขียนบทกวีขนาดยาว 3 บท รำลึกถึงเธอในลักษณะ 'บทสนทนา' ระหว่างเขากับ Toshiko (ชื่อที่เขาเรียกน้องสาว) ในบทกวีนี้ ภาษาที่ Toshiko ใช้เป็นภาษาถิ่น มิใช่ภาษาญี่ปุ่นทั่วไป
     1923-1926 Kenji กลับไปเป็นครูที่บ้านเกิด สอนที่ Hanamaki Agricultural High School หลังจากนั้น เขาลาออก เพื่อเป็นชาวนาและใช้ความรู้ที่เรียนมาพัฒนาการเกษตร เขาชวนให้ชาวนาอ่านบทกวี ฟังดนตรี เพื่อสุนทรียภาพของชีวิต เขาตั้ง Rasuchijin Society จัดกิจกรรมทางวัฒนธรรม อาทิ การอ่านวรรณกรรม บทละคร การแสดงดนตรี แต่เมื่อประเทศญี่ปุ่นเข้าสู่รัฐทหารในปี 1928 Rasuchijin Society ก็ถูกปิดตาย
     สุขภาพของ Kenji เริ่มแย่ลง เขาป่วยเป็นปอดบวมในปี 1928 และอีกครั้งในปี 1931 เขาเขียนบทกวี 'Ame ni mo Makezu'「雨ニモマケズ」ในสมุดโน้ตปกดำของเขาในวันที่ 3 พฤศจิกายน 1931 ขณะนอนป่วยอยู่ที่บ้าน
     Kenji Miyazawa ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 21 กันยายน 1933 อายุเพียง 37 ปี

'Ame ni mo Makezu'「雨ニモマケズ」เป็นที่รู้จักภายหลัง Kenji จากไปแล้ว เขาเขียนบทกวีนี้ด้วยอักษร katakana เป็นหลัก ใช้ kanji อย่างจำกัด เพื่อให้ชาวนาซึ่งเรียนหนังสือไม่มาก เข้าถึงบทกวีนี้ได้ง่าย (ปัจจุบัน อักษร katakana ใช้ในการเขียนคำที่มาจากภาษาต่างประเทศ ส่วนคำญี่ปุ่นใช้อักษร hiragana)
     เนื้อหาของ 'Ame ni mo Makezu'「雨ニモマケズ」พูดถึงความเข้มแข็ง ไม่ยอมแพ้ความลำบาก อดทนต่อดินฟ้าอากาศ การมีชีวิตเรียบง่าย รู้จักฟัง รู้จักเห็น เข้าใจ จดจำ เห็นแก่ผู้อื่น พร้อมช่วยเหลือ โดยไม่ต้องการชื่อเสียง ไม่หวังผลตอบแทน

วันที่ 11 มีนาคม 2011 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 9.0 epicenter อยู่ที่ 70 กิโลเมตร ทางตะวันออกของ Oshika Peninsula เขต Tohoku hypocenter ลึกลงไปใต้มหาสมุทร 30 กิโลเมตร เป็นการไหวรุนแรงที่สุดเท่าที่มีการบันทึกของญี่ปุ่น ทำให้เกาะ Honshu ทั้งเกาะเคลื่อนไป 2.4 เมตรทางตะวันออก แผ่นดินไหวยังทำให้เกิด tsunami ซัดเข้าทั้งเขต Tohoku คลื่นสูงสุดถึง 40.5 เมตรที่ Miyako จังหวัด Iwate น้ำทะลักเข้าแผ่นดินไกลสุดถึง 10 กิโลเมตรที่ Sendai
     Tsunami ทำความเสียหายแก่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ Fukushima Daiichi ระบบหล่อเย็นใช้การไม่ได้ แกนเตาปฏิกรณ์หลอมละลาย และระเบิดไป 3 เตา เกิดการรั่วไหลของอนุภาค
     ภัยพิบัติต่อเนื่องทั้งสาม สร้างความสูญเสียทั้งชีวิต ทรัพย์สิน และกำลังใจของผู้รอดตาย อย่างเหลือคณา

'Ame ni mo Makezu'「雨ニモマケズ」ถูกนำมาอ่านออกเสียง ในโรงเรียน ในที่สาธารณะ หรืออ่านเป็นกำลังใจเงียบๆ ในครอบครัว
     ไม่กี่วันหลังแผ่นดินไหวที่เรียกว่า 'The Great East Japan Earthquake' Ken Watanabe นักแสดงชื่อดัง เปิด website: kizuna311.com เริ่มด้วยการอ่านบทกวีให้กำลังใจแก่ผู้ประสบภัยพิบัติ และระดมเงินบริจาค หนึ่งในบทกวีสำคัญคือ 'Ame ni mo Makezu'「雨ニモマケズ」
   
บทกวีเรียบง่าย เขียนโดยคนธรรมดา ขณะนอนป่วยอยู่บนเตียง เมื่อ 80 ปีก่อน กลับสามารถสร้างกำลังใจแก่ผู้คนจำนวนมาก ในยามที่ประเทศญี่ปุ่นย่อยยับและยากลำบากที่สุดนับแต่สงครามโลกครั้งที่สอง
ขอคารวะท่าน Kenji Miyazawa...


ข้อมูลค้นจาก
     wikipedia.org
     kenji-world.net
     kizuna311.com